एक झकास पुस्तक, गुगलकडून सर्वांसाठी...

मंडळी, हा लेख जरा काळजीपूर्वक वाचा. चटकन नजर फिरवून निघालात तर हातात काही पडणार नाही. पण नीट वाचत शेवटपर्यंत गेलात तर आयुष्यभरासाठी बरंच काही हातात आल्यासारखं वाटेल. रिअली, आय अॅम सिरीयस.

असं बघा की जेवायचं ताटात, आणि इंटरनेट पहायचं ब्राऊझरमध्ये. बरोबर? कोणी इंटरनेट एक्स्प्लोअरर मध्ये पाहील, कोणी फायरफॉक्स पसंत करील, कोणी क्रोम चांगलं आहे म्हणेल. ताटं वेगवेगळी पण इंटरनेट तेच. आता कल्पना करा की ताटाला संवेदना आहे. ताटाला चव कळते आहे. अशा बऱ्याच गोष्टी त्याला कळताहेत. तर ताट त्याच्यात वाढलेल्या पदार्थांबद्दल सर्वांत जास्त सांगू शकेल. आता अधिक जास्ती प्रस्तावना न करता मी थेट विषयाकडे येतो.
http://www.20thingsilearned.com हे संकेतस्थळ कोणाचे आहे माहीत आहे का? ह्या संकेतस्थळाच्या नावाचं भाषांतर करून पहा, 'मी शिकलेल्या 20 गोष्टी' असं ते भाषांतर होतं. पाठोपाठ प्रश्न तयार होतात. कोण हा मी? कुठल्या त्या वीस गोष्टी? त्याचं संकेतस्थळ कशासाठी, त्यात काय आहे? बरं, प्रस्तावनेत ब्राऊझर आणि इंटरनेटचे संदर्भ आहेत. त्याचा ह्या संकेतस्थळाशी संबंध काय? 

तर, मंडळी तुमचे हे तयार झालेले प्रश्न अगदी स्वाभाविक आहेत. सर्वांत महत्त्वाचं उत्तर हे की हे संकेतस्थळ गुगल कंपनीचं आहे. आता पहा हे उत्तर ऐकल्यानंतर तुमचा नूरच बदललेला मला दिसतो आहे. उत्तराचा पुढला भाग हा की ह्या वीस गोष्टी इंटरनेट आणि ब्राऊझर यांच्या संबंधातल्या आहेत. मी शिकलेल्या वीस गोष्टींमधला हा मी म्हणजे कोणी एक नाही. तर गुगल क्रोम ब्राऊझरची सारी टीम म्हणजे मी असा अर्थ आपण घेतलेला बरा. 

बरं कोणत्या वीस गोष्टी शिकल्या? तर त्या अशाः

1) इंटरनेट म्हणजे काय?

2) क्लाऊड काँप्युटींग (तुमचा काँप्युटर वा लॅपटॉप ट्रकखाली आला तरी तुमचा डेटा सुखरूप असतो, कारण खरं म्हणजे तो त्या चिरडलेल्या संगणकामध्ये नसतो, तर चक्क ढगात असतो. हे ढग कोणते, नेमके कसे, डेटा तिथे नेमका कसा असतो वगैरे माहिती ह्या प्रकरणात)

3) वेब अॅप्स (याला ह्या पुस्तिकेत अॅप्पीनेस असा गंमतीदार आणि सुखद शब्द वापरलाय)

4) एच.टी.एम.एल., जावास्क्रीप्ट, सी.एस.एस. आणि आणखी बरच.. (तांत्रिक पण महत्त्वाची माहिती)

5) एच.टी.एम.एल. 5. (वर एक एच.टी.एम.एल. असताना हे आणखी एक एच.टी.एम.एल. स्वतंत्र प्रकरणात? होय, कारण ते एकदम ताजं गरमागरम तंत्रज्ञान आहे. तुम्ही त्या बद्दल वाचायलाच हवं.)

6) ब्राऊझरमधलं थ्री डी. (थ्रीडी सिनेमा ऐकलाय, गेम ऐकलेत, आता थ्रीडी चक्क ब्राऊझरमध्ये? होय, लक्षात घ्या गुगलच्या अधिकृत पुस्तकातली ही माहिती आहे. कळला 'ता' म्हणता ताक-भात?)

7) जुने ब्राऊझर, नवे ब्राऊझर. 

8) प्लग इन्स (वरण-भातावरचं झकास तूप लिंबूच म्हणा की)

9) ब्राऊझर एक्स्टेंशन्स (दो आंखेवाल्या ब्राऊझरला जेव्हा मिळतात बारा हात, आणि होतात शेकडो कामं सुलभपणे)

10) सिंक्रोनायझिंग दि ब्राऊझर. (जमिनीवरचा ब्राऊझर, आणि त्याचं प्रतिबिंब सेव्ह होतं ढगात. जमिनीवरच्या डेट्याला गंध लावलं की ढगातल्या प्रतिमेलाही ते आपोआप लागतं त्या नात्याला म्हणायचं सिंक्रोनायझिंग)

11) ब्राऊझर कुकीज. (परवलीचा शब्द असतो ना, तसा हा परवलीचा कुरकुरीत पदार्थ.)

12) ब्राऊझर आणि प्रायव्हसी (शेवटी खाजगी म्हणून असतच बरच काही)

13) आणि 14) मालवेअर, फीशिंग, सुरक्षेचे प्रश्न (चोरी, दरोडा, तोडफोड, फसवणूकीपासून आपल्या ब्राऊझरचं घर वाचवायचं कसं हा मुद्दा)

15) संकेतस्थळाचा पत्ता, संकेताचा पत्ता.

16) आय.पी. अॅड्रेस आणि डीएनएस. (ऐकल्यासारखं वाटतय ना, मग शिकून घ्या थेट गुगलकडून)

17) ऑनलाईन असताना ओळख पटण्याचा मुद्दा.. (ओळखले का मला..)

18) वेगवान वेब, आणि त्यातील चित्रे, फोटो, चित्रफिती वगैरे.

19) ओपन सोर्स ब्राऊझर्स (सार्वजनिक ब्राऊझर्स, सर्वांचे, सर्वांनी सर्वांसाठी तयार केलेले. अर्थात त्यात तुमच्या आमच्या हिताचे संरक्षण असणारच)

20) एक दिवस काढू या इंटरनेटच्या ढगात..

हुश्श.. तुम्ही म्हणाल ही वीसची यादी वाचून झाली. आता पुढे ते पुस्तक वाचायचं. काय चेष्टा आहे काय? तर मंडळी, हुश्श सोडा, आणि हो जाओ हुश्शार. अहो भरपूर मनोरंजक चित्रांनी भरलेलं हे पुस्तक आहे. रटाळपणा नावालाही नाही. मोजक्या आणि सोप्या शब्दात मोठा आशय संगणारं हे पुस्तक आहे. जास्तीत जास्त पानं किती माहित आहे का, पन्नास. म्हणजे फार फार तर दोन वा अडीच पानाचं एक प्रकरण. त्यातली अर्धी जागा रंगीत चित्रांनी खाल्लेली. म्हणजे एक दीड पानात सगळा विषय संपवलेला. शिवाय पुस्तकाची पानं अॅनिमेट होत खरी खुरी पलटली जाणारी. जणू काही आपल्या समोर आपणच पानं उलटतो आहोत. ते काही असो, पण मित्रांनो, खूप शिकवून जाणारं हे पुस्तक आहे. खरं तर ते कुणीतरी मराठीत भाषांतरीत करायला हवं. सगळी कामं सरकारनेच करावीत ह्या न्यायाने महाराष्ट्र सरकारने त्याचं भाषांतर करावं ही सुचना कुणीतरी करीलच. असो. 

ह्या पुस्तकाची माहिती एवढी सविस्तर दिली याचं कारण संकेतस्थळाच्या नावावरून तुम्हाला त्याची कल्पना येणार नाही. खूप मेहनत घेऊन गुगलच्या क्रोम ब्राऊझर टीमने हे पुस्तक आपल्या हातात मोफत दिलं आहे. ह्या विषयावर लिहिण्याचा अधिकार ज्यांचा आहे त्यांनी ते लिहीलं आहे, तज्ज्ञांसाठी नाही, तुमच्या आमच्यासाठी.. http://www.20thingsilearned.com तुम्ही फक्त क्लीक करा.

एंजॉय टक्सपेंटः मुलांसाठी धम्माल गेमःअशी क्रमाने वाचावी अशी विनंती आहे. हा दुसरा भाग आहे.पहिल्या आणि तिसऱ्या भागाच्या लिंक्स इथे आणि त्या त्या भागाच्या खाली दिल्या आहेत. त्यावर क्लीक करून पुढे जाता येईल. ) पहिल्या भागात आपण टक्स पेंट डाऊनलोड केला. आता तो आपल्या संगणकावर इन्स्टॉल करू. इन्स्टॉलेशन फार सोपं आणि बिन बोभाट होतं. प्रथम मूळ प्रोग्राम इन्स्टॉल करा. त्यासाठी tuxpaint-0.9.21c-win32-installer.exe ह्या तुम्ही डाऊनलोड केलेल्या फाईलवर क्लीक करा. तुमच्या संगणकावर फायरवॉल लावलेली असेल (बहुधा असणारच) तर ती वॉल टक्स पेंटला पुढे जाण्याची परवानगी द्यायची की नाही असा संदेश तुम्हाला देईल. ती परवानगी द्या आणि इन्स्टॉलेशन पूर्ण होऊ द्या. हे इन्स्टॉलेशन पूर्ण झाले की प्रोग्राम न उघडता (आणि उघडला असेल तर तो बंद करून) पुढला रबर स्टॅपचा अॅड ऑनही इन्स्टॉल करा. ही दोन्ही इन्स्टॉलेशन्स पूर्ण झाली की तुम्ही तुमच्या मुलांसाठी, नातवांसाठी, आणि एकूणच बच्चे कंपनीसाठी टक्स पेंट वापरायला मोकळे झालात. तुमच्या संगणकाच्या डेस्कटॉपवर टक्स पेंट चा शेजारी दाखवलेला आयकॉन आला आहे. त्यावर डबल क्लीक करून टक्स पेंट चालू करा. टक्स पेंट उघडताच प्रोग्रामचे चित्र तुमच्या समोर येईल. त्यावर एकदा क्लीक करा. खाली दाखवलेली विंडो तुमच्या समोर हाजिर होईल. आता ह्या विंडोत तुम्हाला हवं ते करण्याची मुभा आहे. बाकी सारं आपल्या नेहमीच्या पेंट ब्रश सारखंच आहे. फक्त आपल्याकडे असलेले वेगवेगळे रबर स्टॅप्स वापरून वेगवेगळी मजा आपल्याला आणि आपल्या बच्चे कंपनीला करता येते. वरील Paint टूल वर क्लीक करा आणि रेघोट्या मारा. किंवा, Stamp टूलवर क्लीक करून उजवीकडे कोणकोणती चित्रे उपलब्ध होतात ते पहा. आता त्यातून मुलांच्या डोक्यातून कशा वेगवेगळ्या कल्पना तयार झाल्या ते खालील चित्रांवरून तुमच्या लक्षात येईल. पूर्ण आकारात ही आणि आणखी शेकडो चित्रे पहायची असतील तर टक्स पेंटच्या साईटवरील गॅलरी पहायला हवी. त्यात वरील चित्र तुम्हाला पूर्ण आकारात पाहता येई

गुगलची वाटचालः क्षणचित्रे १९९८ ते २००३ (भाग पहिला) गुगलचं सर्च इंजिन १९९८ साली कसं होतं? हे असः

गुगलचं सर्च इंजिन १९९८ साली कसं होतं? हे असः

तेव्हा गुगलचा पत्ता होता http://google.stanford.edu/ असा. कारण गुगलचे संस्थापक लॅरी पेज आणि सर्जी ब्रिन हे १९९८ साली स्टॅनफोर्ड विद्यापीठात शिकत होते. अर्थात त्यामुळे गुगलचे सर्व हक्क तेव्हा स्टॅनफोर्ड विद्यापीठाकडे होते. मग पुढे काय झालं..

-----------------------------------------------------------------

पुढे Google.com वर ते हललं, असः

-----------------------------------------------------------------

नंतर, १९९९ चा अवतार असा होता.

बीटा व्हर्जन, पण आता कॉपीराईटस गुगल कंपनीकडे आले होते. स्टॅनफोर्ड पर्व मागे पडलं होतं...

-----------------------------------------------------------------

जून २००१ मध्ये पहा काय स्थिती होती..

२००१ साली गुगल तुम्हाला विचारत होतं की पहिल्यांदा गुगलवर आला आहात? आमची ओळख (क्वीक टूर) करून घ्या. पण तेव्हा Images, Groups वगैरे नव्हते. 
-----------------------------------------------------------------
२००२ मध्ये हा फरक झाला...

आता Images, Groups ह्या विभागांची भर पडली होती. एकूण वेब पेजेसची संख्या कशी वाढत चालली होती तो आकडा जरूर पहा. 

-----------------------------------------------------------------

२००३ मध्ये 'न्युज' ची भर पडली..

IBM अर्थात International Business Machines

IBM अर्थात International Business Machines यंदा आपला शतक महोत्सव साजरा करीत आहे. यात लक्षात घेण्याजोगी बाब ही की कंपनीला यंदा म्हणजे 2011 साली 100 वर्ष होत असली तरी IBM ह्या नावाला अजून शंभर वर्षे झालेली नाहीत. जून 16, 1911 ह्या तारखेला Computing-Tabulating-Recording Company (C-T-R) स्थापन झाली. ह्या कंपनीने पुढे आपलं नाव बदललं आणि ते International Business Machines (IBM) असं केलं. CTR कंपनीची IBM झाली ती तारीख आहे फेब्रुवारी 14, 1924.

म्हणजे, जून 1911 ते फेब्रुवारी 1924 ही एकूण जवळ जवळ पावणेतेरा वर्षे CTR कंपनीची कारकीर्द आहे. पण जून 1911 ते येता जून 2011 ही IBM कंपनीची सलग 100 वर्षे कंपनीने मानणं हे अगदी योग्य आहे याचे कारण
थॉमस जे वॅटसन ह्या असामान्य कर्तृत्वाच्या माणसाने 1914 ते 1956 ह्या काळात ही कंपनी खऱ्या अर्थाने घडवली. कंपनी आणि कर्मचारी यांच्यातले संबंध सौहार्दाचे असावेत यासाठी कंपन्या विविध सोयी-सुविधा देतात, कितीतरी सामाजिक उपक्रम करतात हे आपण आज पाहतो. पण आय.बी.एम. चे द्रष्टेपण पहाः 1914 साली आय.बी.एम. ने पहिल्यांदा अपंग कर्मचाऱ्याची नेमणूक केली. थॉमस जे. वॅटसन त्यावेळी जनरल मॅनेजर होते. 1915 साली कंपनीने सर्व कर्मचाऱ्यांसाठी एक घोषणा दिली - THINK.कर्मचाऱ्यांना विचार करा असं सांगणारं व्यवस्थापन वॅटसन यांनी दिलं. 1916 साली कंपनी कर्मचाऱ्यांसाठी एक शिक्षण कार्यक्रम तयार करण्यांत आला. पुढे सातत्याने तो राबविण्यांत आला. त्यातून 1933 साली IBM Schoolhouse ची इमारत उभी राहिली. 1933 साली 40 तासांचा आठवडा कंपनीने जाहीर केला. कारखान्यातील कामगार आणि कचेरीतील कर्मचारी सर्वांनाच तो लागू केला गेला. आज आपण 5 डे वीक झालेला पाहतो. ती दुरदृष्टी वॅटसन यांनी 1933 साली दाखवली होती. 1934 साली कंपनीच्या सर्व कर्मचाऱ्यांचा ग्रुप लाईफ इन्शुरन्स उतरविण्यांत आला होता. त्या काळी कारखान्यातील कामगारांना विशिष्ट कामापुरतं (Piece work) घेण्याची पद्धत असे. वॅटसन यांनी कामगारांना मासिक पगार चालू केला. त्यामुळे कामगारांच्या कुटुंबांना एक आर्थिक स्थैर्य लाभले. 1942 साली अपंगांना प्रशिक्षण आणि नंतर नोकऱ्या देण्यासाठी एक स्वतंत्र कार्यक्रम कंपनीने चालू केला. समान न्याय देण्याच्या दृष्टीकोनातून 1943 साली एक महिला कंपनीची उपाध्यक्षा झाली. 1946 साली कंपनीने पहिल्या कृष्णवर्णीय सेल्समनची नेमणूक केली. कृष्णवर्णीयांना समान हक्क देणारा कायदा नंतर कितीतरी वर्षांनी म्हणजे 1964 साली (Civil Rights Act of 1964) पास झाला. ह्या सर्व प्रागतिक स्वरूपाच्या घटना वॅटसन यांच्या कारकीर्दीतल्या आहेत. थॉमस जे. वॅटसन यांचे 1956 साली निधन झाले. तत्पूर्वी त्यांनी कंपनीचा कारभार आपला मुलगा थॉमस वॅटसन (ज्युनियर) याच्याकडे सोपवला.
कंपनीच्या शतक महोत्सवानिमित्त कंपनीने They were there ह्या लघुपटाची निर्मिती केली आहे. 31 मिनिटांचा हा लघुपट खालील चौकोनातील Play बटणावर क्लीक करून पाहता येईल.

स्टीव्ह जॉब्स वर एक तासाची डॉक्युमेंटरी 'डिस्कव्हरी चॅनेल' वर पहा.. "iGenius: How Steve Jobs Changed The World"

रील शीर्षकाची  एक तासाची नवी कोरी डॉक्युमेंटरी फिल्म 'डिस्कव्हरी चॅनेल' तर्फे तातडीने तयार करण्यांत आली असून ती येत्या रविवारी म्हणजे 16 ऑक्टोबर 2011 रोजी रात्री 8.00 वाजता पहायला मिळणार आहे. 16 ऑक्टोबर (रविवार) रात्री 8.00 ही वेळ अमेरिकन डिस्कव्हरी चॅनेलची असून ती ह्या डॉक्युमेंटरी फिल्मच्या प्रिमियर शोची मूळ तारीख आणि वेळ आहे. तेथील प्रक्षेपण संपल्यानंतर जगातील एकूण 210 देशांतील डिस्कव्हरी चॅनेल्सवर देखील ती दाखविण्यांत येणार असल्याची माहिती 'डिस्कव्हरी चॅनेल' ने दिली आहे.

अमेरिकेतील 16 ऑक्टोबरची रात्री 8.00 ते 9.00 ही एक तासांची वेळ म्हणजे भारतात 17 ऑक्टोबरच्या भल्या सकाळची 5.30 ते 6.30 ची वेळ. ह्या नंतर डिस्कव्हरी इंडियावर भारतीय वेळेनुसार
ती फिल्म नेमकी किती वाजता पहायला मिळेल याचा तपशील 'डिस्कव्हरी इंडिया' लवकरच जाहीर करील अशी अपेक्षा आहे. 

'डिस्कव्हरी' वरील लोकप्रिय MythBusters ह्या सदरात ही डॉक्युमेंटरी दिसणार असून अडॅम सॅवेज आणि जेमि हैनमन ही लोकप्रिय जोडी त्याचे निवेदन करणार आहे. 

स्टीव्ह जॉब्सचा सहवास लाभलेल्या अनेकांच्या मुलाखती त्यात असणार आहेत. स्टीव्ह जॉब्स 19 वर्षांचा असताना, आत्मिक शांतीच्या शोधात त्याने डॅनियल कोटकी ह्या आपल्या कॉलेजमधील मित्राला बरोबर घेऊन  भारताला भेट दिली होती. कोटकी हा नंतर अॅपलचा पहिला कर्मचारी  म्हणून नेमलाही गेला होता. डिस्कव्हरीच्या डॉक्युमेंटरी फिल्ममध्ये डॅनियल कोटकीची मुलाखतही घेण्यांत आली आहे, आणि त्यात स्टीव्ह जॉब्सच्या भारतभेटीबद्दल महत्त्वाची माहिती मिळेल अशी अपेक्षा आहे. भारताच्या दृष्टीने डॉक्युमेंटरीतील हा भाग हे प्रमुख आकर्षण असणार आहे. 

सदर डॉक्युमेंटरीची भारतातील वेळ निश्चित होताच आपल्या मित्रमंडळींना जरूर कळवा..

जगातील पत्रकारांच्या हत्यांचा डेटाबेस ठेवणारे संकेतस्थळ

मुंबईच्या गुन्हेगारी जगताची बातमी गेले अडीच दशके देणारे ज्योतिर्मय डे या पत्रकाराची हत्या झाल्याची बातमी आपण सर्वांनीच वाचली आहे. आपल्याला त्याचा धक्का बसला कारण केवळ बातम्या देतो आहे म्हणून पत्रकाराचा जीव घेतल्याची उदाहरणे आपल्याकडे विरळा आहेत. हल्ले होणं, धमक्या दिल्या जाणं अशा बाबींची सवय आपल्या पत्रकारांना झालेली होती. पण डे यांच्या हत्त्येमुळे हल्ले आणि धमक्या यांच्या पुढले पाऊल आता पडले आहे की काय हे तपासून पाहण्याची वेळ सर्वच संबंधितांवर आली आहे.
खरं तर ही समस्या आज जगभर आहे, आणि जगभरच्या पत्रकारांच्या हत्त्या आणि त्यांचेवरील अन्याय यांचा लेखाजोखा ठेवणारी एक सामाजिक संस्था अमेरिकेत आहे. त्या संस्थेचे नाव आहे ‘कमिटी टू प्रोटेक्ट जर्नालिस्टस’ (CPJ). सीपीजे ‘ना नफा’ तत्त्वावर कार्य करीत असते. येणाऱ्या देणग्यांवर तिचा कारभार चालतो. कोणतीही सरकारी मदत वा अनुदान ही संस्था जाणीवपूर्वक घेत नाही. ही संस्था आपल्याकडल्या सरासरी पत्रकार संघांपेक्षा मोठी आहे. तिथे पूर्णवेळ काम करणारा 23 जणांचा स्टाफ आहे. सीपीजेने डे यांच्या हत्त्येचीही दखल घेतली आहे. ह्या संस्थेचे www.cpj.org हे संकेतस्थळ आपण अवश्य पहा. तेथील माहिती आणि वृत्ते वाचली की डोकं चक्रावून जातं. ही काही मासलेवाईक उदाहरणे पहाः 

दोनच दिवसांपूर्वीची म्हणजे 13 जून 2011 ची ही बातमी – फिलीपाईन्समध्ये मनिलापासून सुमारे 300 किलोमीटरवर असलेल्या आयरिगा शहरात रोमिओ ओलेगा ह्या पत्रकाराचा खून झाला. तो मोटर सायकलवरून कामावर जात असताना त्याच्यावर दोन गोळ्या झाडण्यांत आल्या.
पुन्हा दोन दिवसांपूर्वीची 13 जूनची बातमी, पाकिस्तानातील. पेशावरमध्ये बॉम्बस्फोट झाला त्यात दोन पत्रकार मारले गेले, पाच पत्रकार जखमी झाले. ह्याच 13 तारखेला डे यांच्या मुंबईतल्या हत्त्येची बातमी सीपीजेच्या संकेतस्थळावर आली आहे. 2011 मध्ये, म्हणजे गेल्या सहा महिन्यांत जगभरात एकूण 34 पत्रकार मारले गेले. 2010 मध्ये जगभरात एकूण 79 पत्रकारांच्या हत्त्या झाल्या. त्यातल्या सर्वाधिक म्हणजे 8 हत्त्या ह्या पाकिस्तानात झाल्या. त्या वर्षी भारतात (उत्तर प्रदेश) एकच हत्त्या नोंदली गेली ती विजय प्रताप सिंग ह्या इंडियन एक्सप्रेसच्या पत्रकाराची. नंद गोपाल गुप्ता ह्या अर्थमंत्र्यांची मुलाखत घेण्यासाठी गेलेले असताना मंत्र्याच्या घराबाहेरील मोपेडमध्ये ठेवलेल्या बॉम्बचा स्फोट झाला. त्यात विजय प्रताप यांचा मृत्यू झाला. 2009 मध्ये जगभरात 99 पत्रकार घातपातात गेले. पण त्यात सुदैवाने भारतातलं कोणीही नाही. गेल्या दहा वर्षांत म्हणजे 1992 ते 2011 ह्या काळात जगभरात 864 पत्रकारांना जीव गमवावा लागला. त्यात भारतातले 27 होते. इराकमध्ये हाच आकडा 149 आहे.
डे यांच्या खूनाच्या पार्श्वभूमीवर www.cpj.org हे एक अस्वस्थ करणारी माहिती देणारे पण उल्लेखनीय असे संकेतस्थळ आहे

सोशल नेटवर्किंग म्हणजे काय?

मराठी अथवा हिंदी गाणी कुठे मिळातील?

गुगलचा शेरपा कवितर्क राम श्रीराम

कवितर्क राम श्रीराम हे गुगलच्या स्थापनेपासून ते आज मार्च 2012 पर्यंत सातत्याने गुगल कंपनीच्या संचालक मंडळावर आहेत. अमेरिकेतील सिलिकॉन व्हॅली ह्या संगणक आणि इंटरनेटच्या इलाक्यात सर्वाधिक मान असणाऱ्या व्यक्तींपैकी श्रीराम हे एक आहेत. श्रीराम हे मध्यमवर्गीय घरात भारतात जन्माला आले आणि आज त्यांची व्यक्तिगत संपत्ती 7500 कोटी रूपये (1.5 बिलियन डॉलर्स) आहे. जगातील पहिल्या 700 सर्वाधिक श्रीमंतांमध्ये श्रीराम यांचा क्रमांक 655 वा आहे.

आज 54 वर्षांचे असलेले राम श्रीराम यांचा जन्म बंगलोरचा. वयाच्या तिसऱ्या वर्षी वडिल वारले. एकुलता एक मुलगा. आई तेव्हा 25 वर्षांची होती आणि कॉलेजमध्ये शिकत होती. त्यामुळे  छोट्या रामचं संगोपन आजी आजोबांनी मायेनं केलं. आजोबांचा एक छोटा व्यवसाय होता. इलेक्ट्रिक केबल्स व साधनांशी संबंधित त्यांचं काम असे. एक मध्यमवर्गीय कुटुंब असं एकूण वातावरण होतं. आई पुढे एम.ए. झाली आणि मद्रास विद्यापीठात इंग्रजीची प्राध्यापक म्हणून ती काम करू लागली. राम श्रीराम आपल्या आईने आपल्या आयुष्याला शिस्त लावली हे आवर्जुन सांगतात. वेळेवर शाळेत जाणं, शाळेला कधीही दांडी न मारणं, सर्व अभ्यास वेळेवर करणं, नीटनेटकं राहणं वगैरे आईची करडी शिस्त होती त्यामुळेच मी घडलो हे ते नम्रपणाने सांगतात.

राम श्रीराम यांचं शिक्षण मद्रास (आता चेन्नई) येथे झालं. मद्रास विद्यापीठातून 1977 साली त्यांनी सायन्समधील पदवी घेतली, आणि ते अमेरिकेत गेले. अमेरिकेत मिशिगनमध्ये रॉस स्कुल ऑफ बिझनेस मधून त्यांनी बिझनेस अडमिनिस्ट्रेशनमधील पदवी घेतली. साधारणतः सात ते आठ वर्षे त्यांनी नोर्टेल नेटवर्क्स कॉर्पोरेशन ह्या कंपनीत नोकरी केली, आणि 1983 च्या आसपास त्याच कंपनीचे ‘डायरेक्टर, मार्केटींग’ ह्या पदावर त्यांची सिलिकॉन व्हॅलीमध्ये बदली झाली. ह्या कामाच्या निमित्ताने श्रीराम यांनी जगभर प्रवास केला. जपान पासून ते युरोपिय देशांपर्यंत सर्वत्र मार्केटींगचं काम करताना त्यांना मोलाचा अनुभव मिळाला. 1983 चा सुमार हा पर्सनल काँप्युटरच्या उदयाचा काळ. एकीकडे मायक्रोसॉफ्टचा डॉस बाजारपेठेत आला होता, तर दुसरीकडे नेटवर्कींगचा बोलबाला जोरात सुरू झाला होता. अशा वातावरणात दहा वर्षे सिलिकॉन व्हॅलीत काढल्यावर 1994 मध्ये त्यांनी नेटस्केप कम्युनिकेशन्स ह्या कंपनीत व्हाईस प्रेसिडेंट ह्या उच्च पदाची सुत्रे हाती घेतली. नेटस्केपचा ब्राऊझर त्यावेळी अतिशय लोकप्रिय होता. पुढे मायक्रोसॉफ्टचा इंटरनेट एक्स्प्लोअरर बाजारात आला आणि नेटस्केप विरूद्ध इंटरनेट एक्स्प्लोअरर हे टोकाचं युद्ध झालं. त्यात नेटस्केप जायबंदी झालं आणि राम श्रीराम तिथून बाहेर पडले. बाहेर पडल्यावर 1998 च्या सुमारास त्यांनी junglee.com ही आपली स्वतःची कंपनी सुरू केली. ही कंपनी ई कॉमर्सशी संबंधित होती. ज्या वस्तू ऑनलाईन उपलब्ध आहेत त्यांच्या भावांची व किंमतींची तुलना करून ग्राहकांना मार्गदर्शन करणारं एक सर्च इंजिन junglee.com चालवित असे. 1998 हे वर्ष ई कॉमर्सच्या क्षेत्रात amazon.com ह्या जेफ बेझोस यांच्या कंपनीचं होतं. अमेझॉन मोठ्या महत्त्वाकांक्षा घेऊन खूपच जोरात होती. त्या भरात श्रीराम यांची junglee.com ही कंपनी अमेझॉनने विकत घेतली. असं म्हणतात की सुमारे 100 दशलक्ष डॉलर्स (सुमारे 500 कोटी रूपये) ची किंमत अमेझॉनने junglee.com साठी मोजली. श्रीराम यांची कंपनी त्यांच्यासकट घेतल्याने श्रीराम अमेझॉनचे ‘व्हाईस प्रेसिडेंट, बिझनेस डेव्हलपमेंट’ ह्या पदावर रूजू झाले. अमेझॉनचे सर्वेसर्वा असणारे जेफ बेझॉस आणि राम श्रीराम त्यामुळे एकमेकांच्या अधिक जवळ आले. श्रीराम यांच्याच शब्दावरून जेफ बेझॉस यांनी 1998 च्या सुमारास गुगलमध्ये गुंतवणूक केली. जानेवारी 2000 मध्ये श्रीराम यांनी अमेझॉन सोडली आणि स्वतःची Sherpalo ही कंपनी सुरू केली. अल्पावधीतच नव्या स्टार्ट-अप कंपन्यांचे मार्गदर्शक म्हणून राम श्रीराम यांची ख्याती सर्वत्र पसरली. ते स्वतःही स्वतःचा उल्लेख Sherpa of start-ups असा करू लागले. नव्या कंपन्यांना भांडवल देणारी त्यांची Sherpalo ही कंपनी केवळ भांडवल देऊन थांबत नसे, तर आवश्यक ते मार्गदर्शनही करत असे.

Ram’s book of mistake असा एक वाकप्रचार सिलिकॉन व्हॅलीमध्ये सर्वत्र प्रसिद्ध आहे. प्रत्यक्षात श्रीराम यांनी अशा प्रकारचे कोणतेही पुस्तक लिहीलेले नाही. परंतु त्यांच्या अनुभवांचा आणि चुकांचा उल्लेख करीत नव्या कंपन्यांनी कोणत्या गोष्टी टाळाव्यात याचं मार्गदर्शन ते करीत असत. गुगललाही अशा प्रकारचे फार मोठे मार्गदर्शन राम श्रीराम यांनी दिले. याबद्दलचा एक किस्सा असा सांगतात की श्रीराम यांनी एकदा सर्जी ब्रिनला, गुगलला बिझनेस प्लानची गरज आहे असे सांगितले. त्यावर सर्जीने श्रीरामना विचारले की What is business plan? तर, एवढ्या बारीक सारीक स्तरावरून गुगलला श्रीराम यांचे मार्गदर्शन मिळाले आहे. गुगलने उत्तम माणसंच नेमली पाहिजेत हा श्रीराम यांचा संचालक म्हणून आणि मार्गदर्शक म्हणून सतत आग्रह असे. त्यांचं म्हणणं होतं की जर तुम्ही A Grade ची माणसं नेमलीत तर ती त्यांच्या हाताखाली B आणि C Grade ची माणसं घेतील. पण तुम्ही घेतानाच B किंवा C Grade घेतलेत तर ते हाताखाली D दर्जाची माणसे घेतील आणि मग सगळा गोंधळ होईल. त्यामुळे उत्तम माणसं घेण्यासाठी ती शोधायला हवीत आणि बाहेर जाऊन त्यांना गुगलमध्ये आणायला हवं हा श्रीराम यांचा सतत आग्रह असे. यासाठी ते नेटस्केप मध्ये असताना त्यांना जे जे उत्तम इंजिनीयर्स व मॅनेजर्स भेटले होते त्यांना त्यांना त्यांनी गुगलमध्ये येण्याची शिफारस केली. अगदी सुरूवातीच्या वर्षातच गुगलला जनसंपर्क अधिकाऱ्याची गरज असल्याचं त्यांनी सांगितलं.

राम श्रीराम यांनी पुढेही गुगलमध्ये फार मोठी गुंतवणूक केली. एका अंदाजानुसार श्रीराम यांच्याकडे आज गुगलचे 900000 शेअर्स आहेत. गुगलच्या एका शेअरचा आजचा भाव 606.80 डॉलर्स आहे. त्या व्यतिरिक्त आपल्या देशातील naukri.com, cleartrip.com पासून ते अमेरिकेतील plaxo.com, stumbleupon.com, वगैरे अनेक कंपन्यांशी त्यांचा सल्लागार, संचालक किंवा गुंतवणूकदार म्हणून संबंध आलेला आहे. आजही गुगल कंपनीसाठी वाट दाखवणारा एक शेरपा ही त्यांची भूमिका सर्जी आणि लॅरी स्वीकारतात. श्रीमंती आणि कोटीच्या कोटी उड्डाणे करणाऱ्या ऱक्कमांचे आकडे बाजूला ठेवा, पण, एक श्रीराम नावाचा मूळ भारतीय माणूस इंटरनेटवरील गुगल कल्पवृक्षाखाली अधिकाऱ्याच्या खुर्चीत बसून मार्गदर्शनाची भूमिका बजावतो आहे ही गोष्टही तुम्हा आम्हा सर्वांना अभिमान वाटण्यासारखी आहे यात शंका नाही. आणि, जाता जाता त्यापेक्षा आणखी एक महत्त्वाची गोष्ट ! एवढ्या साऱ्या कर्तृत्वानंतरही निगर्वी वृत्तीने पाय जमिनीवर ठेवून स्वतःला नम्रतेने फक्त ‘शेरपा’ म्हणवण्यासाठी जी आत्मिक जिगर लागते ती ह्या मूळ भारतीय माणसाकडे आहे ही देखील एक फार मोठी गोष्ट आहे. कदाचित त्यामुळेच आज स्टॅनफोर्ड विद्यापीठाचा एक विश्वस्त (ट्रस्टी) ह्या मोठ्या पदावर श्रीराम यांची निवड झाली आहे.

मेल

इ-मेल किवा इलेक्ट्रानिक्स मेल म्हणजे इलेक्ट्रानिक्स मसेज होय. ग्राफिक्स , फोटो , विडियो किवा फाइल , डाटा या ईमेल मधून सहज जगात कुठे ही एका मिनिटा मध्ये जावू शकतो . आपण ईमेल च्या माध्यमातून आपल्या प्रियजन व्यक्तिना किवा अजुन कुणाला ही मेल पाठवू शकतो . ज्या प्रमाने आपण मोबाइल मध्ये SmS करतो त्याच प्रमाने ईमेल असते .एकच ईमेल बर्याच व्यक्तिना पाठवू शकतो शिवाय बर्याच लोकाना ईमेल करताना त्याना कळाले नाही पाहिजे की आपण कुणा कुणाला ईमेल पाठवले आजे तर ते ही BCC ह्या आप्शन मध्ये सर्व व्यकतिंची नावे म्हणजेच एड्रेस टाइप करावा नॉर्मली आपन ईमेल पाठवण्या साठी To या आप्शन मध्ये सर्वांची नावे टाइप करतो . या साठी आपणास एक ईमेल अकाउंट उघडावे लागेत आणि पीसी इंटरनेटशी जोडलेला असला पाहिजे . सध्या याहू , जीमेल , Aol किवा rediffmail अशी बरीच डोमिन आहेत की जे फ्री अकाउंट उघडण्यासाठी परमिशन देतात .

ईमेल मध्ये ३ बाबी महत्वाच्या असतात .

१) एड्रेस :- यात आपण कोणाला मसेज पठावत आहे त्याचा ईमेल आय .डी. असतो ज़र ईमेल आयडी चुकला तर मसेज जात नाही . थोडक्यात ज्याला आपण मेसेज करणार आहोत त्याचे नाव व्यवस्तित असणे गरजेच असत उदा. prasad_sakat@yahoo.com

२) सब्जेक्ट :- यात आपण जे आपणास समोरील व्यक्तिना संदेश द्यायचा आहे तो लिहावा लागतो .हा संदेश ग्राफिक्स , फोटो , विडियो किवा फाइल , डाटा या सुरुपाचा असतो.

३)अटैचमेंट :- म्हणजे आपण आपल्या ईमेल बरोबर पठावणारी फाइल होय . ती आपणास ईमेल बरोबर जोड़ने आवशक असते . बरच वेळेस फाइल न जोड़ता आपण ईमेल समोरील व्यक्तिना पाठवतो त्या मुळे अटैचमेंट ईमेल ला जोड़ने आवशक असते . जॉब साठी आपला बायो डाटा आपण ईमेल ला अटैचमेंट मध्ये जोडून समोरील व्यकतिला पाठवतो . अटैचमेंट ग्राफिक्स , फोटो , विडियो किवा फाइल , डाटा या स्वरूपात असते .